Nalv. “Achterstand Vlaanderen voor AI is wake-upcall”, De Standaard (22 oktober 2024)
De recente cijfers van Deloitte zijn een duidelijke wake-upcall voor Vlaanderen: we dreigen de boot van generatieve AI te missen. Terwijl Brussel en andere regio’s in Europa versneld inzetten op AI, blijft Vlaanderen opvallend achter. Dit is geen technologisch probleem, maar een structureel en cultureel vraagstuk dat onmiddellijke actie vereist. Als we deze trend niet omdraaien, riskeren we onze competitiviteit en productiviteit op lange termijn.
Generatieve AI biedt veel meer dan enkel technologische innovatie. Het heeft het potentieel om enkele van de meest dringende uitdagingen van onze tijd aan te pakken, waaronder de aanhoudende arbeidskrapte en de hoge werkdruk die werknemers steeds vaker richting burn-out duwen. Waar technologie vroeger vooral werd gezien als een bedreiging voor jobs, is het nu de sleutel om onze arbeidsmarkt toekomstbestendig te maken.
Werkdruk verminderen, arbeidskrapte oplossen
Vlaanderen kampt al jaren met een structurele arbeidskrapte, een probleem dat enkel lijkt toe te nemen. In steeds meer sectoren wordt het moeilijker om gekwalificeerd personeel te vinden, terwijl de vraag naar diensten en producten stijgt. Tegelijkertijd kampen werknemers met een steeds hogere werkdruk, wat resulteert in een alarmerende stijging van burn-outs. Dit is een onhoudbare situatie, en generatieve AI kan hier een cruciale rol spelen in het verlichten van de druk.
Door routinetaken te automatiseren en cognitief intensieve taken te verlichten, biedt AI de kans om werkprocessen te optimaliseren en de werkdruk van werknemers te verminderen. Dit betekent niet dat jobs verdwijnen, maar dat mensen hun tijd en energie kunnen inzetten op taken die meer waarde creëren. AI neemt repetitief werk uit handen, wat de deur opent naar meer creatieve en strategische invulling van de functie. Dit leidt tot minder stress, minder burn-outs en een meer bevredigende werkomgeving.
Cultuuromslag nodig: van angst naar empowerment
Een opvallend element in het Deloitte-onderzoek is de angst voor jobverlies door AI, vooral in de industriële sector. Deze angst is begrijpelijk, maar gebaseerd op een verkeerde interpretatie van wat AI werkelijk kan betekenen voor de arbeidsmarkt. AI is geen vervanger van arbeid; het is een katalysator voor verbetering van onze arbeidsomstandigheden en efficiëntie.
Om deze angst weg te nemen, is er nood aan een fundamentele cultuuromslag binnen bedrijven. Bedrijfsleiders moeten AI niet zien als een bedreiging, maar als een kans om hun medewerkers te empoweren. Door te investeren in opleiding en het actief aanmoedigen van AI-gebruik, kunnen bedrijven niet alleen hun productiviteit verhogen, maar ook een meer bevredigende werkervaring bieden aan hun werknemers.
Een opvallend gegeven dat ik zelf merk in mijn opdrachten is het verborgen gebruik van AI. Medewerkers maken er stiekem gebruik van omdat ze bang zijn voor negatieve reacties van hun leidinggevenden. Dit toont aan dat er nog veel werk te doen is op het vlak van bewustwording en acceptatie binnen bedrijven. Een gezonde werkcultuur rond AI betekent transparantie, begeleiding en vertrouwen. Wanneer werknemers AI openlijk kunnen omarmen en de voordelen ervan kunnen ervaren, ontstaat er een omgeving waarin zowel bedrijven als werknemers floreren.
De rol van bedrijfsleiders: niet afwachten, maar leiden
De verantwoordelijkheid voor deze cultuuromslag ligt in grote mate bij bedrijfsleiders. Zoals de cijfers van Deloitte aangeven, moedigt slechts 36% van de Vlaamse werkgevers het gebruik van AI aan op de werkvloer. Dit lage percentage toont aan dat er een groot gebrek is aan visie en proactiviteit bij veel bedrijven. Terwijl technologische ontwikkelingen razendsnel gaan, kunnen we het ons niet permitteren om afwachtend te blijven. Bedrijfsleiders moeten niet alleen investeren in AI-technologie, maar vooral in de mensen die ermee werken. Ze moeten ervoor zorgen dat hun medewerkers de nodige vaardigheden en ondersteuning krijgen om AI effectief te gebruiken. Dit vraagt om een strategische visie die verder gaat dan louter productiviteit verhogen; het gaat om het creëren van een werkomgeving waarin technologie mensen ondersteunt, in plaats van vervangt.
Conclusie: AI kan werkdruk verminderen, een oproep tot actie
De cijfers van Deloitte zijn een alarmsignaal dat niet genegeerd mag worden. Vlaanderen dreigt achterop te raken in de adoptie van generatieve AI, met grote risico’s voor onze productiviteit en concurrentiepositie. Maar dit gaat verder dan cijfers. Generatieve AI heeft de potentie om onze grootste arbeidsmarktuitdagingen aan te pakken: arbeidskrapte, werkdruk en burn-outs.
De vraag is niet of we AI zullen omarmen, maar hoe snel en op welke manier we dat zullen doen. De komende jaren zijn cruciaal. Vlaanderen moet inzetten op een cultuuromslag waarin technologie een bondgenoot wordt in plaats van een bedreiging. Bedrijfsleiders moeten hun verantwoordelijkheid nemen en het voortouw nemen in deze transitie. Het is tijd om deze wake-upcall te beantwoorden met visie en daadkracht.