mei 29, 2025 , , janssja

Inleiding

Artificiële intelligentie (AI) is niet langer een futuristisch concept, maar een realiteit die steeds meer Belgische KMO’s omarmen. Uit recente cijfers van Eurostat blijkt dat 24,7% van de Belgische ondernemingen minstens één AI-toepassing gebruikt, waarmee ons land op de derde plaats in Europa prijkt. Ter vergelijking: het Europees gemiddelde ligt met 13,5% een stuk lager. Deze snelle adoptie toont aan dat AI niet alleen voorbehouden is voor grote multinationals met grote budgetten, maar ook voor kleinere ondernemingen dus bereikbaar en waardevol is.

Voor veel KMO-eigenaars en -managers blijft AI echter een abstract begrip. Hoe begin je eraan zonder groot budget? Welke toepassingen leveren snel waarde op? Hoe zorg je voor interne adoptie? En hoe bouw je een solide datastrategie als fundament?

Met Happy 2 Change probeer ik een kader te bieden voor AI-transformatie in KMO‘s, met concrete stappen, praktijkvoorbeelden en handvatten om AI laagdrempelig te implementeren. We focussen niet op complexe technologie, maar op pragmatische toepassingen die direct waarde toevoegen aan uw bedrijf.

Nodig mij uit om je te inspireren

De huidige stand van zaken: AI in Belgische KMO’s

België speelt een voortrekkersrol in AI-adoptie binnen Europa. Volgens een studie van Acerta uit maart 2025 is het AI-gebruik in Belgische bedrijven op één jaar tijd met maar liefst 80% gestegen. Opvallend is dat de groei zich voordoet in alle sectoren en bedrijfsgroottes, al blijft er een verschil merkbaar: bij kleine bedrijven zien we een stijging van 10%, bij middelgrote een stijging van bijna 13% en bij grote ondernemingen nam het gebruik met 18% toe.

De meest populaire AI-toepassingen in Belgische KMO’s zijn momenteel:

  • Tekstmining (15,1%): het analyseren van grote hoeveelheden tekst om waardevolle inzichten te extraheren
  • Natuurlijke taalgeneratie (12,7%): het automatisch genereren van tekst op basis van ruwe input of gegevens
  • AI-gebaseerde RPA (Robotic Process Automation) (10,3%): het automatiseren van routinetaken met behulp van softwarebots

Deze cijfers tonen aan dat AI breed inzetbaar is en dat steeds meer KMO’s de voordelen ervan ontdekken. Maar hoe begin je als KMO aan een AI-transformatie? Mijn boek en onderstaand 5-stappen plan biedt een praktische leidraad.

Het 5-stappen plan voor AI-transformatie in KMO’s

Een 5 stappenplan voor AI in KMO's

Stap 1: Je gezond verstand als fundament

Elke succesvolle AI-implementatie begint met gezond verstand. Data is brandstof voor AI, kwaliteitsvolle data zal het een fantastische ervaring maken maar tegelijkertijd mogen beperkingen in data moeten geen hindernis vormen. Een gemiddelde Vlaamse KMO zal geen zwaar datakwaliteitsprogramma starten om aan AI te doen.

Het kan veel eenvoudiger. Je begint bij de processen die je bedrijf draaiend houden. Dat kan over vanalles gaan. Op al die processen wordt er momenteel (al dan niet digitaal) data verzameld. Van klantgegevens en transactiedata tot productiegegevens en communicatie. Daarop stel je jezelf de volgende vragen:

  • Wat we hier doen, gebruiken we daar kennis voor? Of regels om een beslissing te nemen?
  • Op welke kennis en gegevens baseren we ons dan?
  • Optioneel:
    • Hebben we die gegevens digitaal?
    • Waar wordt deze data opgeslagen?
    • Hoe toegankelijk is deze data?
    • Wat is de kwaliteit van onze data?
    • Welke data missen we nog die waardevol zou kunnen zijn?

In het geval er data is dan kan het zeker geautomatiseerd worden, in het andere geval dan kan je met generatieve AI ook stappen zetten. We gaan je tonen hoe.

AI in KMO's
happy2assist.be is de tool die we hebben ontworpen om je processen te analyseren op mogelijkheden voor AI

Vergeet ook niet de juridische aspecten: zorg ervoor dat uw datastrategie GDPR-compliant is en dat u de nodige toestemmingen heeft voor het gebruik van persoonsgegevens.

“Dankzij Happy 2 assist kunnen we de AI- en data-opportuniteiten vertalen naar het domein en de leefwereld van de kmo en deze zo een stuk concreter maken.”

Met Happy 2 Assist begeleiden we KMO’s bij deze AI-transformatie. Je kan het met onze tool zeker ook zelf proberen.

Stap 2: Identificeren van de juiste opportuniteiten

Niet elke mogelijkheid is even relevant of waardevol voor uw bedrijf. De sleutel tot succes ligt in het identificeren de opportuniteiten die:

  • Een duidelijke business impact hebben
  • Relatief eenvoudig te implementeren zijn
  • Snel resultaat opleveren (quick wins)
  • Passen binnen uw budget en capaciteiten

Focus in eerste instantie daarom op processtappen die:

Analsyeer AI in KMO's met Happy 2 Asist
Een analyse van de processtappen maakt vanzelf duidelijk waar je AI kan gebruiken.
  • Repetitief en tijdrovend zijn
  • Gevoelig zijn voor menselijke fouten
  • Grote hoeveelheden data verwerken
  • Een duidelijke ROI kunnen opleveren

Een voorbeeld: Een aannemer wilde een eenvoudige manier om de dagelijkse offerte-aanvragen en hun antwoorden te vergelijken. Door eerst manueel AI in te zetten voor het automatisch uitlezen en interpreteren van de documenten en voorstellen te genereren rond keuze’s bespaarden ze vele dagen werk.

Stap 3: Hoe toepassen?

Eens de opportuniteiten geïdentificeerd zijn, is het tijd om de aanpak te kiezen. Voor KMO’s is het vaak niet haalbaar of nodig om eigen AI-oplossingen te ontwikkelen. Gelukkig zijn er erg steeds de erg toegankelijke optie van prompting. De opstap om efficiënt met een chatbot te converseren en je werk er mee te doen is bijzonder klein.

Happy 2 Assist genereert prompts voor AI in KMO's

Prompt engineering vormt vaak de eerste concrete stap waarbij medewerkers AI leren gebruiken in hun workflow. Zodra een werkende prompt meerwaarde oplevert, is automatisatie slechts een kleine volgende stap. En ook daar wordt het steeds toegankelijker voor kleine ondernemingen om dat te doen:

  • AI-as-a-Service platforms: kant-en-klare oplossingen die specifieke functies bieden (tekstanalyse, beeldherkenning, chatbots, etc.)
  • Low-code/no-code AI-tools: platforms die het mogelijk maken om AI-toepassingen te bouwen zonder diepgaande technische kennis
  • Samenwerking met externe partners: specialisten die u kunnen helpen bij de implementatie

Bij de keuze voor een technologie, hou rekening met:

  • Schaalbaarheid: kan de oplossing meegroeien met uw bedrijf?
  • Integratiemogelijkheden: sluit de oplossing aan bij uw bestaande systemen?
  • Gebruiksvriendelijkheid: is de oplossing toegankelijk voor uw medewerkers?
  • Totale kost: niet alleen de aanschafprijs, maar ook implementatie, training en onderhoud

Implementeer het stapsgewijs en begin met een manuele prompt. Neem één processtap om te leren en stuur bij waar nodig. Je zal zien dat je door het gebruik alleen maar vaardiger gaat worden.

Stap 4: Sharing is caring

Het eerste succes zal zorgen voor nieuwsgierigheid. Daardoor zal niet één collega maar alles collega’s de nieuwe technologie omarmen en effectief gaan gebruiken.

Enkele best practices:

  • Motiveer het delen door medewerkers vanaf het begin: laat hen meedenken over mogelijke toepassingen en verbeteringen
  • Communiceer duidelijk: leg uit waarom AI wordt geïmplementeerd en wat de voordelen zijn
  • Bied training en ondersteuning: zorg ervoor dat medewerkers weten hoe ze met de nieuwe tools moeten werken
  • Adresseer angsten en zorgen: wees open over de impact op jobs en taken
  • Vier successen: maak de positieve resultaten zichtbaar en deel ze binnen de organisatie

Uit onderzoek van Acerta blijkt dat 3 op de 10 werkgevers verwacht dat er geen jobverlies zal zijn door AI, maar dat werknemers in de nabije toekomst waarschijnlijk wel andere competenties nodig zullen hebben. Investeren in AI-literacy van uw medewerkers is dus essentieel.

Stap 5: Evaluatie, opschaling en continue verbetering

AI-implementatie is geen eenmalig project, maar een continu proces van leren en verbeteren. Na de initiële implementatie is het belangrijk om:

  • De resultaten te meten
  • Feedback te verzamelen van mederwerkers
  • Verbeterpunten te identificeren
  • De oplossing bij te sturen waar nodig
  • Succesvolle toepassingen op te schalen naar andere afdelingen of processen

Valkuilen en succesfactoren

Pitfalls voor AI in KMO's

Bij de implementatie van AI in KMO’s duiken vaak dezelfde valkuilen op. Door deze te kennen en te vermijden, vergroot u de kans op succes aanzienlijk.

Valkuilen

  1. Overschatten van technische complexiteit: Veel KMO’s denken dat AI te complex of te duur is voor hun organisatie. In werkelijkheid zijn er steeds meer laagdrempelige oplossingen beschikbaar.
  2. Overschatten van het belang van datakwaliteit: Met kwaliteitsvolle data zal een AI-toepassing optimaal functioneren. Maar dat wil niet zeggen dat je met minder optimale data geen resultaten kan halen.
  3. Gebrek aan duidelijke doelen: AI implementeren omdat het trendy is, leidt zelden tot succes. Begin met een duidelijk business probleem dat u wilt oplossen.
  4. Onvoldoende aandacht voor de aanpak: Technologie implementeren is één ding, zorgen dat mensen het ook gebruiken is een andere uitdaging.
  5. Te ambitieus beginnen: Start met kleine, haalbare projecten die snel resultaat opleveren, in plaats van meteen een grootschalige transformatie na te streven.

Succesfactoren

  1. Sterke link met de core van je bedrijf: Zorg ervoor dat AI-initiatieven aansluiten bij de bredere doelstellingen van uw bedrijf.
  2. Pragmatische aanpak met focus op waardecreatie: Kies voor toepassingen die een duidelijke ROI opleveren en concrete problemen oplossen.
  3. Betrokkenheid van zowel management als medewerkers: Creëer draagvlak op alle niveaus van de organisatie.
  4. Iteratieve aanpak met ruimte voor experimenteren: Leer van fouten en pas uw aanpak aan waar nodig.
  5. Samenwerking binnen het ecosysteem: Maak gebruik van beschikbare ondersteuning, zoals happy 2 assist, en werk samen met partners die complementaire expertise hebben.

Praktijkvoorbeelden van Belgische KMO’s

1. Puratos: AI-souschef voor gepersonaliseerde productaanbevelingen

Puratos, een Belgische producent van bakkerij- en patisserie-ingrediënten, werkte samen met Mbarq om een AI-gedreven chatbot te ontwikkelen. Deze ‘digitale souschef’ helpt klanten bij het vinden van geschikte producten binnen het uitgebreide assortiment van Puratos. Door gebruik te maken van generatieve AI-technologie van Microsoft, biedt de chatbot gepersonaliseerde aanbevelingen en verbetert zo de klantenservice aanzienlijk.

2. Credibill: Automatisering van dashboardcreatie met AI-agenten

Credibill, een Belgisch bedrijf, verving handmatige dashboardcreatie door AI-agenten die real-time antwoorden leveren. Deze automatisering bespaart tijd en stelt teams in staat sneller te handelen. De implementatie van AI-agenten heeft geleid tot efficiëntere processen en verbeterde besluitvorming binnen het bedrijf.

3. Nimbuz: AI-gedreven ‘Company Finder’ voor expertise matching

Nimbuz ontwikkelde een AI-toepassing genaamd ‘Company Finder‘. Deze tool gebruikt een low-code, image-to-text vertaalfunctie om de juiste expert te vinden op basis van klantbehoeften. Door Azure Cognitive Services te integreren, biedt de tool snelle en nauwkeurige matches, waardoor klanten effectief worden verbonden met de juiste expertise.

Beschikbare ondersteuning voor Belgische KMO’s

Als Belgische KMO staat u er niet alleen voor bij uw AI-transformatie. Er zijn verschillende programma’s en initiatieven die u kunnen ondersteunen. Contacteer mij gerust om met een kleine studie je de juiste weg te tonen.

Contact

VLAIO AI in KMO’s – subsidies

De Vlaamse overheid investeert jaarlijks 32 miljoen euro in AI via het Beleidsplan Artificiële Intelligentie. VLAIO en de partners uit het VLAIO Netwerk hebben als doel om bedrijven te sensibiliseren, te informeren en te adviseren over de mogelijkheden van artificiële intelligentie.

Voor KMO’s zijn er verschillende subsidies beschikbaar, zoals:

  • Kmo-groeisubsidie
  • Onderzoeksprojecten
  • Ontwikkelingsprojecten
  • Baekeland-mandaten

Start AI-programma van Agoria

Het Start AI-programma, een initiatief van Agoria in samenwerking met VLAIO, helpt KMO’s om de mogelijkheden van AI te verkennen en concrete toepassingen te identificeren. Het programma bestaat uit drie fasen:

  1. Exploration: in kaart brengen van het datalandschap
  2. Insights: identificeren van opportuniteiten
  3. Automation: implementeren van AI-oplossingen

“Start AI maakt duidelijk dat AI er niet alleen is voor de grote multinationals, maar dat zelfs de gemiddelde kmo vandaag zijn marktpositie enorm kan versterken door in te zetten op AI,” aldus Stig Bosmans van Rollo.

Kmo-portefeuille voor opleidingen en advies

Via de kmo-portefeuille kunnen KMO’s financiële steun krijgen voor de aankoop van opleidingen en adviezen, ook op het gebied van AI. Dit kan een waardevolle ondersteuning zijn bij het opbouwen van de nodige kennis en vaardigheden binnen uw organisatie.

Vlaamse AI Academie (VAIA)

De Vlaamse AI Academie biedt opleidingen aan voor professionals die willen bijleren over artificiële intelligentie. Deze opleidingen kunnen helpen om de AI-geletterdheid binnen uw organisatie te verhogen.

AI in KMO’s – volgende stappen

AI-transformatie in KMO’s is geen toekomstmuziek, maar een realiteit die steeds meer Belgische ondernemers omarmen. Door een pragmatische, stapsgewijze aanpak te volgen, kunnen ook kleinere bedrijven met beperkte budgetten de voordelen van AI benutten.

Ons 5-stappen framework biedt een praktische leidraad:

  1. Begin met gezond verstand en in functie van jouw KMO
  2. Kies de juiste opportuniteit
  3. Start met een prompt en automatiseer zodra je het resultaat voelt
  4. Zorg dat iedereen van elkaar kan leren
  5. Evalueer, schaal op en verbeter continu

Vermijd de klassieke valkuilen en focus op de succesfactoren om uw kans op slagen te maximaliseren. En vergeet niet: u staat er niet alleen voor. Maak gebruik van de beschikbare ondersteuning via ons, VLAIO, Agoria, de kmo-portefeuille en de Vlaamse AI Academie.

De toekomst van AI is geen sciencefiction, en ook geen exclusief domein van grote techbedrijven. Het is een kans voor elke KMO die durft starten – klein, slim en met oog op impact. Wie nu leert, leert voor de lange termijn. Laat AI geen black box blijven.

Bronnen en referenties